ارس رسا – رضا امیرپور / اینکه در عصر نوین، گردشگری و بوم گردی به یکی از مباحث روز عالم بشریت تبدیل شده است در آن شکی نیست و گردشگری به یکی از تجارت های پرسود و سالم در جهان مبدل شده است.

متاسفانه به هر شکل ممکن در کشور ما این جستار آنگونه که باید جا نیفتاده است و به دلیل فقدان برخی زیرساخت ها و حتی خلاء قوانین و آیین نامه ها و تبلیغات و آموزش های لازم میسر نشده است آنهم در شرایطی که کشور ایران به عنوان یکی از کشورهای چهارفصل ظرفیت بهره برداری و پتانسیل میزبانی از این بحث در کالبدش نمایان شده است.

آنچه که در این یادداشت، به قول معروف منظور نظر ماست و قصد پرداختن به آن را داریم ظرفیت ها و پتانسیل های مغفول مانده در نوار مرزی حوزه شهرستان پارس آباد مغان است که بعنوان نگین آذربایجان در منطقه شمالغرب کشور خودنمایی میکند و مدافع پتانسیلها ،عناوین و ظرفیت های عظیمی در بخش های کشاورزی و گردشگری بوده و در طرح  بوم گردی و آداب و سنت های مربوط به دوران کهن حرف زیادی برای گفتن دارد که در این زمینه می توان به شعر معروف حافظ شیرازی شاعر پارسی زبان کشورمان در قرن هشتم هجری اشاره کرد  که می گوید: ای صبا گر بگذری بر ساحل رود ارس ؛ بوسه زن بر خاک آن وادی و مشکین کن نفس

اگر چه بدلیل تاریخچه کوتاه تاسیس پارس آباد یا به قول دهه ۵۰ و شصتی ها پارساآباد دارای قدمت زیادی نیست و شهر پارس آباد حرفی در این زمینه برای گفتن ندارد،اما این تنها در بحث تشکیل سکونت گاهها و تاسیس شهر پارس آباد به عنوان مهد مهاجرت در منطقه است و سرزمین آران یا همان مغان که بخش عظیمی از آن در حوزه شهرستان پارس آباد واقع شده است،دارای قدمت چندهزار ساله و آثار و تمدن تاریخی همچون قلعه اولتان،تپه نادری،سرای تاریخی ایدر،آق توره و قره توره در بخش تازه کند،سنگرهای دفاعی در دوره جنگ روس با ایران در هوار کندی، آق مزار و … است که در سطح کشور زبانزد بوده و بسیاری از آنان ثبت ملی شده یا در شرف ثبت ملی است.

در حوزه گردشگری و توریستی نیز این شهرستان مدعی امکنه ها و جغرافیای طبیعی جذابی است که از جمله آنها تفرجگاه و جنگل های وسیع ارس،سایت آهوی مغان و مراتع سرسبز و باغات و مزارع گلزار در پالاز هاماری،دریاچه شهرک مغان،تالاب سد میل مغان و تپراق کندی و آلاچیق ها و زیستگاههای سنتی عشایر شاهسون از جمله این مکان هاست که دارای قدمت و جذابیت منحصربفردی است.

علی ایحال آنچه لازمه گردشگری و اکو توریسم بوده و مایه جذب و شناسایی گردشگران است،مهیا کردن زمینه و میزبانی به شکل شایسته از گردشگران و میهمانان است که متاسفانه این موضوع که البته منسوخ ترین و پیش پا افتاده ترین مبحث در این حوزه است،مغفول مانده است و نیازمند آمایش سرزمینی است.

طرح زمستان بیدار استاندار محترم استان اردبیل که پیشنهادی حکیمانه و راهکاری معقولانه در حوزه گردشگری است متاسفانه علیرغم اینکه زمینه این مباحث در شهرستان پارس آباد بدلیل برخورداری از اقلیم ممناسب و آب و هوای مساعد فراهم و مهیاست،در بحث مدیریتی و برنامه ریزی به مشکل برخورده و در پشت سد سدیدی به نام امنیت که دستاویزی برای تخریب طرح توریسم و فراری دادن گردشگران از منطقه شده ،مبتلا می باشد.

در شرایطی که شهرستانهای اطراف استان و شهرستان پارس آباد شب و روز به تبلیغ و تعمیم گردشگری و دعوت از میهمانان و توریست ها به مناطق خود کرده و عمده درآمد خود را از این راه بدست می آورند،شهرستان پارس آباد متاسفانه در طول سالهای گذشته اماکن تاریخی و حتی گردشگری را محصور کرده و با بستن درب های گردشگری و تاریخی، منطقه را در پشت حصار بی خبری گرفتار کرده است.

هر چند برخی از ادارات در ایام عید و تعطیلات تابستانی با ارائه آمارهای تصنعی به بهانه گردشگر میزبانی از میهمانان را به رخ مردم و دستگاهها می کشانند اما واقعیت شهرستان پارس آباد در حوزه گردشگری و میزبانی از توریسم برای مردم به عینه عیان و آشکار است و این را در حراست و حفاظت برخی دستگاهها و نهادهای امنیتی از اماکن گردشگری و تاریخی میتوان ملاحضه کرد موضوعی که خلاء آن به شخصه برای تک تک شهروندان شهرستان پارس آباد و حومه و میهمانان آنان، ملموس و محسوس است.

عندالاقتضاء چنانچه هدف مسئولان و مدیران دستگاهها استفاده از بحث گردشگری و باز کردن دروازه ها به روی گردشگران است،باید با برچیدن حصار امنیتی از تپه نادری،آغاز مطالعات و تخصیص اعتبار در زمره باستان شناسی و دعوت از باستان شناسان و دانشمندان حوزه باستانی برای شناسایی این مکان بکر تاریخی، همچنین معرفی و ثبت ملی آثار تاریخی این شهرستان،وسعت دادن و گستردن پهنه تفرجگاه ساحلی در امتداد رود ارس،احیای بوم گردی و تالاب ها و مهیا کردن زمینه برای سرمایه گذاری و میزبانی از گردشگران به نحو شایسته است تا این شهرستان بعنوان منطقه بکر گردشگری که دارای فرودگاه پروازی و گذرگاه مسافران خارجی و کشورهای همسایه  و حوزه قفقاز با تاریخ و آداب و رسوم مشترک است استفاده از پتانسیل را مهیا و آماده نمایند تا این منطقه به توازنی در زمینه گردشگری در مقایسه با دیگر نقاط استان و کشور دست یابد.

و اما سروده معروف استاد شهریار در وصف مغان، که تمامی حرف و حدیث ها و لزوم توجه به این دشت سرسبز و پهنه وسیع شمال استان را تمام کرده است:

سینه بیر دشت مغان دیر، قوزی یان- یانه یاتیب

منیم آغلار گوزومی اوردا آراز ایله میسن

بو گوزللیک کی جهاندا سنه وئرمیش تانری

هر قدر ناز ائله سن ایله، کی آز ایله میسن