6:47:49 - دوشنبه 5 سپتامبر 2016
اولتان قالاسی در غبار فراموشی
محوطه باستانی اولتان قالاسی در کنار روستای اولتان قرار دارد، پیشینه تاریخی این محوطه با توجه به کتب تاریخی و آثار کشف شده به دوره ی اشکانی باز میگردد. با توجه و قدمت و وسعت و موقعیت اولتان قالاسی انتظار می رفت که تحقیقات و کاوش های آن به آسانی صورت گیرد که متاسفانه فقط در سال ۸۲ و تابستان ۸۸ به طور محدود کاوش هایی انجام گرفته که علی رغم اکتشافات و نتایج مهم، به جای حفظ نواحی کاوش شده، به دفن آن زیر چندین کامیون خاک ، اکتفا کرده اند .

دانلود (3)

ارس رسا : سجاد رضایی – آثار باستانی هر منطقه ای نشانگر تمدن، ریشه ، و اصالت آن و از نمودهای بسیار مهم تاریخ آن میباشد. امروزه در اقصی نقاط جهان باستان شناسان به بقایای تاریخی و کشف و کاوش آنها مشغولند تا تمدنی را که بشر از ابتدا تا کنون سپری کرده است را مورد بررسی قرار داده و زوایای تاریک آن را روشن کند.

واضح است که هر منطقه ای از آثار باستانی زیادی بهره مند باشد ،با فخر و ابهتی خاص در گستره ی جغرافیایی سر بالا گرفته و ساکنین آن نیز در شناساندن آن منطقه، از این آثار و اماکن استفاده کرده و از قدمت تمدنی که امروز وارث آنست ، به محیطی که متعلق به آنست خواهد بالید.

جای تردید ندارد که مغان از جمله مناطقی است که در تاریخ و کتب مختلف تاریخ شناسان نامش به کرات آمده است، در واقع امروز ما وارث تمدنی هستیم که بیشترمان از آن اطلاعی نداریم. از شناسنامه های موئد این تمدن، قلعه اولتان یا همان اولتان قالاسی می باشد. که متاسفانه علی رغم اهمیت فوق العاده آن، مساحتی بالغ بر ۳۸ هکتار بنای دست نخورده ، زیر خاک مدفون مانده است، تمدنی که اساتید باستان شناسی دانشگاه های مهم جهان ، از جمله دانشگاه هاروارد، بر تحقیق و کاوش در اولتان قالاسی بسیار تاکید دارند.

اولتان قالاسی

دانلود

محوطه باستانی اولتان قالاسی در کنار روستای اولتان قرار دارد، پیشینه تاریخی این محوطه با توجه به کتب تاریخی و آثار کشف شده به دوره ی اشکانی باز میگردد. با توجه و قدمت و وسعت و موقعیت اولتان قالاسی انتظار می رفت که تحقیقات و کاوش های آن به آسانی صورت گیرد که متاسفانه فقط در سال ۸۲ و تابستان ۸۸ به طور محدود کاوش هایی انجام گرفته که علی رغم اکتشافات و نتایج مهم، به جای حفظ نواحی کاوش شده، به دفن آن زیر چندین کامیون خاک ، اکتفا کرده اند .

در کتاب، “منم تیمور جهانگشا”، به مغان و اولتان اشاره شده و چنین آورده شده است: “”تیمور با ۲۵۰هزار لشکریان خود در دشت مغان فرود آمد تا لشکریان استراحت کنند. در این دشت دژ بزرگی به نام اولتان وجود داشت، این دژ به حدی وسعت داشت که طویله و آخور برای اسبان و جایگاه خواب و استراحت برای لشکریان آماده بود( از این کتاب چنین بر می آید که این قلعه وسعتش بسیار وسیع بوده است). تیمور طول دشت را مساحی و آن را بین سرکردگان لشکر تقسیم نمود و دستور آمادگی نهر ، در یک ماه را داد. بعد از یکماه ساختمان نهر آماده شد و در زیر آن ۷۰ آبادی بنا گردید””(احد قاسمی. مغان نگین آذربایجان. ۱۳۷۷)

دکتر کریم علیزاده محقق و باستان شناس دانشگاه هاروارد در گزارش مقدماتی کاوشهای باستان شناختی در اولتان قالاسی، مینویسد: بنظر می رسد قدمت این شهر به دوره اشکانیان می رسد اما طبق متون و منابع، این شهر در اوایل دوره اسلامی مورد توجه قرار می گیرد ، این شهر قبل از حمله اعراب و در دوره ی ساسانی شهر کوچکی بوده است اما پس از اسلام به شکوه خود رسیده است.

در مقدمه گزارش فوق، رییس وقت پژوهشکده باستان شناسی ، دکتر حسن فاضلی نشلی، چنین بر اهمیت این منطقه اشاره میکند،

” اهمیت محوطه باستانی اولتان قالاسی بعنوان یکی از شهرهای کهن ایران بر کسی پوشیده نیست. اهمیت مطالعات و کاوش ها در این محل تا آنجاست که بدانیم اطلاعات و معلومات ما از سده های پایانی عصر ساسانی و بویژه اوایل اسلامی بسیار اندک است و این شهر از محوطه هایی است که میتواند اطلاعات ذی قیمتی از این دوران بدست دهد”.

یکی از باستان شناسانی که در این مورد اطلاعات مهمی به ما داد و خود نیز در دوره اخیر کاوش به سال ۸۸در اولتان قالاسی حضور داشته است، موسی حسینیان، فوق لیسانس باستان شناسی است. که مطالب زیر را در این مورد بیان می کند.

دانلود (2)

“”اولتان قالاسی در زمان اشکانیان احداث و در سال ۱۳۷۸ به ثبت آثار ملی ایران درآمده است. این محوطه در قسمت جنوبی ارس، ۱۲ کیلومتری غری پارس آباد و ۵۰۰متری شمال روستای اولتان واقع شده است.

این قلعه با احتساب ارگ مرکزی به مساحت ۳۸ هکتار و محوطه اغماری در حدود ۸۰ هکتار مساحت دارد. از دور تا دور قلعه بغیر از قسمت شمالی آن که چسبیده به رود ارس است، خندقی به عرض ۱۵الی ۲۰متر ، حفاظت می کرده است و روی حصار قلعه به فاصله هر ۳۰ متر بلندی هایی دیده میشود که در کاوش های باستان شناسی سال ۱۳۸۸ مشخص گردید که این بلندی ها برج های دیده بانی بوده اند.

باستان شناسان شکل گیری این بنا را به اشکانیان مربوط و اوج و شکوفایی آن را در زمان ساسانیان و دوران اسلامی می دانند. و حتی چنین برآورد شده است که در دوران اسلامی بر اساس اموزه هایی همچون برابری و برادری، تبدیل به قلعه شهر شده است.

هدف از ساخت این قلعه در زمان اشکانیان بیشتر بخاطر سرکوب ارمنستان بوده است زیرا این حکومت از لحاظ دینی تحت تاثیر ارمنستان بود و هر از چند گاهی سر به عصیان می زد به همین دلیل قلعه اولتان و قلعه های اغماری دیگری در امتداد قلعه اولتان، و در آن طرف رود ارس ساخته شده که مرکزیت این قلاع، اولتان قالاسی بوده است.

تیمور جهانگشای و نادرشاه از جمله چهره های تاریخی هستند که از این قلعه بازدید و در آن برای مدتی سکنی گزیده اند. در بین سالهای ۱۳۸۲تا۱۳۸۴ هیات های باستان شناسی داخلی و یک نفر پژوهشگر از دانشگاه هاروارد بنام پروفسور جیسون اور، به تحقیقاتی در این محوطه پرداخته اند . در سال ۸۸ هم کاوش هایی بعمل آمده که نتایج خوبی بدست داده است.””

اهمیت فوق العاده اولتان قالاسی بر کسی پوشیده نیست اما اینکه چرا اقدامی برای کاوش های دوباره در آن و احداث سایت موزه در محل مورد نظر تاکنون انجام نگرفته است جای سوال و تعجب دارد. باستان شناسانی که با این قلعه دنبال تحقیقات در مورد تاریخ این محل هستند بر این امر تاکید و اتفاق نظر دارند که در صورت ایجاد این سایت موزه علاوه بر حفاظت این مکان تاریخی و اکتشافات تکمیلی و پیگردی در آن، می توان تبدیل به مرکز مطالعات باستان شناسی گردد.

تبدیل سایت اولتان قالاسی به مرکز مطالعات باستان شناسی مزایای بسیار خوبی در منطقه دارد که عبارتند از:

۱- اشتغال زایی مستقیم بالای ۳۰ نفر از فارغ التحصیلان رشته های عمران ، باستان شناسی، معماری، مرمت، کتابداری؛، زیست شناسی و جغرافیا در مرحله اول.

۲- شناساندن جاذبه ی گردشگری و باستان شناسی مغان و جذب توریست و فعال شدن سیستم اکوتوریسم مغان که دارای تالاب ها، و سایت های باستانی بسیار ارزشمندی است.

۳- احداث کمپ های پژوهشی و کتابخانه و استقبال تیم های مشترک باستان شناسی کشورهای خارجی از این سایت که با بودجه های پژوهشی هنگفت وارد منطقه میشوند که یک نمونه آن در سال ۸۲ توسط دکتر جیسون اور از دانشگاه هاروارد با بودجه ی زیاد فعالیت های باستان شناسی را در این قلعه انجام دادند.

۴- رونق اقتصادی روستای اولتان بدلیل وجود این سایت و احداث هتل و مراکز عرضه ی خدمات در اطراف سایت.

پر واضح است که این امر موئد تاریخ کهن این مرز و بوم بوده و می تواند نام مغان را بیش از پیش در مجامع بین المللی مطرح سازد. برای این امر مهم و انجام هماهنگی های لازم ، یاری مسئولین میراث فرهنگی استان، فرماندار عزیز ، استاندار مردمی و بخصوص نماینده محترم منطقه جناب دکتر پورحسین لازم و ضروری است.

 

دانلود (1)

تازه های خبر
آمار وبسایت
  • بازدید امروز: 1700
  • بازدید دیروز: 7996
  • کل بازدیدها: 4871507
وب لوکس موسسه خیریه آرزو وب لوکس وب لوکس وب لوکس وب لوکس
چندرسانه اي