پایگاه اطلاع رسانی ارس رسا / رضا امیرپور– ؛ با واکاوی اندیشه‌ها و آموزه‌های دین متعالی اسلام می توان اهمیت و جایگاه شایسته سالاری را دریافت در آیه ۱۰۵ سوره انبیا آمده است حکومت و سروری بر زمین برای بندگان صالح و شایسته است. حضرت امیرالمومنین امام علی علیه السلام نیز در سخنانی فرموده‌اند سزاوارترین مردم در امر خلافت و رهبری باید تواناترین بر اداره و داناترین در فهم مسائل باشد.

امروزه شرکت‌ملی پارس به عنوان یک بنگاه اقتصادی در عرصه کسب و کار درگیر رقابت تنگاتنگ نفس گیری با دیگر رقبا و هلدینگ های ملی و محلی است بدیهی است با وجود فناوری های جدید و سرعت تغییر و تحول در حوزه کسب و کار نیاز به سرمایه های انسانی در چنین بنگاه‌های بیش از پیش محسوس است و این امر سازمانها را به سوی سیستم شایسته سالار رهنمون می‌سازد. علی ایحال نیروی انسانی سرمایه اصلی برای توسعه و تحقق اهداف اقتصادی بنگاه‌هایی نظیر شرکت ملی پارس است که برخورداری از مدیریتی شایسته و توانمند از نیازهای گرانمایه و حیاتی در این خصوص می باشد.

هلدینگ های بزرگ و متمولی همچون شرکت ملی پارس در هزاره سوم میلادی و در دنیای پر فراز و نشیب کسب و کار می کوشند تا مدیران شایسته‌ای که در عملکرد شغلی و دستیابی به اهداف سازمانی موفق هستند را به عنوان یک مزیت رقابتی شناسایی و حفظ کنند. موضوعی که رعایت آن در شرکت ملی پارس باید به عنوان یک اصل اساسی مورد مداقه قرار گیرد. در چند سال اخیر برخی هلدینگ ها برای موضوع مهم جهانی شدن برنامه ریزی کرده انداما مشکلات اساسی این شرکت هاهمچون شرکت ملی پارس،کمبود مواد اولیه یا حتی فناوری نیست بلکه نبود سرمایه انسانی متناسب ،ناکارآمدی نیروی انسانی، پایین بودن بهره و بی انگیزه بودن کارکنان و بی اهمیت شمردن نظام‌های شایسته‌سالاری از مهمترین پارامتر هایی هستند که در غیر رقابتی کردن محصولات و خدمات داخلی تاثیرگذارند.

مفهوم شایسته سالاری به اجمال ویژگی گزینش جلب و جذب مداوم نیروها و سپس فراهم کردن زمینه‌های اعمال مدیریت ،حسب توانمندی‌های افراد می باشد. شایسته سالاری در تمام سطوح باید مورد توجه قرار گیرد و محدود به مدیران ارشد نمی شود آنچه مهم است این است که این امر باید از بالاترین سطح آغاز گردد.
برای تحقق اهداف سازمانی افراد لایق و کاردان باید در راس امور قرار گیرند، بدیهی است به جز یک مدیر شایسته شخص دیگری قادر به تحقق انتظارات یک سازمان نخواهد بود و مدیر شایسته کسی است که هم دانش مدیریت داشته باشد و هم بتواند از تجارب استفاده مطلوب ببرد.
شناخت ابعاد شایستگی های مدیریتی هم برای توسعه و هم برای ارزیابی مدیران، عامل اساسی به شمار می رود. برای انتخاب افراد شایسته در بنگاه‌هایی نظیر شرکت‌پارس، ملاک باید به گونه‌ای انتخاب شوند که قابل سنجش باشند. لذا انتظار می‌رود زمانیکه مولفه و محورهای شایستگی تعیین می‌شود انتخاب و انتصاب مدیران باید با توجه به این مولفه ها صورت گیرد.

صاحب‌نظران علوم انسانی شایسته سالاری را از ابعاد مختلف بررسی و تعریف کرده‌اند مبانی و اساس شایسته سالاری در سطح ملی برخورداری از ذهنیت راهبردی و دوری گزیدن از انتساب مقطعی و جزیره‌ای اندیشیدن در سطوح تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری است بر اساس دانش نوین مدیریت، معیارهای عزل و نصب مدیران باید بر مبنای یک سلسله معیارها و ملاحظات صورت گیرد تا ضمن حفظ منابع و ایجاد انگیزه در افراد و نهایتاً بهره برداری مطلوب از منابع انسانی مختومه شود.
لاوسون و گارود در کتاب الفبای جامعه شناسی شایسته سالاری را این طور تعریف نموده است نظام شایسته سالاری عبارت است از نظامی که در آن مزایا و موقعیتهای شغلی تنها بر اساس شایستگی و نه بر مبنای جنسیت، طبقه اجتماعی، قومیت یا ثروت به افراد تفویض شود، توجه کافی نداشتن به مقوله شایسته سالاری در نظام اجتماعی، معلول عواملی است که در حوزه فرهنگی به طور عمده تحت تاثیر نبود الگو برداری صحیح وجود تعصب های فکری و عقیدتی و قومی نادرست است.

توجه بیشتر مدیران در بستر سازی فرهنگی در مورد رویکردهای مبتنی بر شایستگی در زمینه‌های مختلف از جمله انتخاب، انتصاب یا ارزیابی عملکرد بر اساس شایستگی از گام های حیاتی و اولیه در دوره گذار از مدیریت سنتی میباشد.
بنگاه‌های بزرگ اقتصادی دنیا معتقدند ۸۵ درصد سرمایه های آنها نیروی انسانی است چرا که فایده و ثمره نیروی انسانی را به خوبی می دانند. بدیهی است بیش از هر چیزی حتی مهمتر از سرمایه و تجهیزات مهمترین عامل موفقیت هلدینگ های اقتصادی و تجاری بهره گیری از مدیران شایسته و تعمیم دادن رویکرد شایسته سالاری در هر بنگاه و نهاد و سازمانی است که سیاست هایشان بر مبنای رقابت وصادرات و توسعه محوری تدوین گردیده است. بر این اساس شرکت ملی پارس نیز پس از روی کار آمدن مدیریت جدید که خود از نیروهای توانمند و شایسته در حوزه بنگاه‌داری و حوزه اقتصاد کشاورزی است با رویکرد شایسته سالاری پا به عرصه اقتصاد و کشاورزی صنعتی نهاده است فارغ از مدیریت قبلی که حتی یک روز هم سابقه مدیریت و بنگاه‌داری در پرونده اش نداشت و انتخاب وی به عنوان مدیرعامل ضربه سنگینی بر پیکره شرکت و اموال بیت المال به ویژه پرسنل زحمتکش شرکت که همواره از تبعیض و بی عدالتی و باندبازی و باند سازی و استفاده از نیروهای بی کفایت و بی تجربه به جای نیروهای شایسته مجرب و توانمند رنج می‌بردند، بود و در صورت معترض شدن یا تاکید بر اجرای عدالت مورد تنبیه و اخراج یا آزار و اذیت قرار می گرفتند.

شایسته سالاری و عدم تبعیض از سیاست‌های اصلی شرکت ملی پارس پس از انتخاب حمید صولت بود که با پارادایم مدیریتی نوین که تکیه بر شایسته‌سالاری از مهمترین پارامترهای این الگوواره و نگرش علمی ممتاز است، استوار می باشد، که از مزایای مدیریت جدید و توسعه روز افزون شرکت ملی پارس است به طوری که هر روز می‌توان تحولات و توسعه در این شرکت را شاهد و ناظر بود.
صولت از همان ابتدای ورود به شرکت پارس با ایده شایسته سالاری و ارج نهادن بر پرسنل و عدم تبعیض و اجحاف میان کارکنان پا به عرصه مدیریت نهاد. ایده‌ای که تا به امروز سبب تحولات و پیشرفت های چشمگیری در شرکت ملی پارس شده است که یکی از آنها جابجایی پرسنل و مدیران با کفایت و لایق با مدیران بی کفایت و نافرزام شده است.

اشخاصی همچون دکتر ایمانی، مهندس خدادوست و مهندس پناهی که از نخبه ها و شخصیت های علمی تخصصی در حوزه کشاورزی در منطقه و شرکت می باشد از آنها بهره برده میشود.
شایسته‌سالاری موجب شکوفایی وفاداری و تعهد کارکنان به سازمان می شود در صورتی که فردی بدون احراز صلاحیت های لازم و کسب لیاقت و شایستگی در مسندی قرار گیرد به ذات انسانیت اهانت کرده است.

مدیرعامل در آغاز به کار خود با کیاست و هوشیاری پرسنل شرکت ملی پارس را مهمترین عامل توسعه دانست و ارائه خدمات و مزایای بیشتر به پرسنل را از حقوق مسلم آنان عنوان کرد و از همان روزهای نخست به دنبال اجرای عدالت میان پرسنل با اجرای طرح طبقه بندی مشاغل و افزایش حقوق و مزایای آنان بود. متمایز از مدیریت قبلی علاوه بر آنچه هیچ گونه سابقه مدیریتی در کارنامه نداشت مضاف بر آن نیز از تخصص، توانمندی و شایستگی لازم در زمینه مدیریت حاجتمند بود. محمدزاده که از مدیران بله قربان گو بود به دلیل ضعف و کاستی در مدیریت مجموعه شرکت‌پارس، ناگزیر به پذیرش اقدامات نامتداول و غیر مرسوم بود، تا خلاء ناشی از ضعف مدیریت و تاوان بی کفایتی خود را از راه های نامتعارف ترمیم نماید. موضوعی که حتی سبب آفت شاخص شرکت در بورس شد و سهام شرکت به شکل قابل توجهی سقوط و به پایین‌ترین میزان خود تنزل نمود.

سوای از اینکه مدیریت سابق با خرد و دانایی در قلمرو مدیریت بیگانه بود، کمترین ظرفیت و منطقی در زمینه نقد و انتقاد پذیری نداشت.
از انتقاد عامه مردم و پرسنل و جراید و مطبوعات و شبکه‌های مجازی در هراس بود و با کوچکترین انتقادی مشوش می‌شد و آنان را تهدید به اخراج و شکایت می‌کرد تا جایی که دیگر امورات حیاتی شرکت را رها می کرد و تمام فکر و انرژی را معطوف به کنکاش و تجسس و خنثی کردن یا از میان برداشتن منتقدان میکرد. لیکن به دلیل اینکه انتقادات به جا و قابل اثبات بود نهایتاً درمانده و عاجز می ماند.

به ضرس قاطع می‌توان ادعا کرد چه در طول دوران مدیریت بر این بنگاه اقتصادی به جز در معدود مواردی، عزل و نصب‌ها نه بر اساس شایسته سالاری و تخصص، بلکه میزان نفوذ افراد و سفارش پذیری آنان از بالادستی ها و شخصیت های دیگر و صرفاً به دلیل راضی نگهداشتن مسئولان و حفظ کرسی مدیریتش می‌کرد. در حالی که به حول قوه الهی اکنون مهمترین نقطه قوت شرکت شایسته سالاری و شایسته گزینی و استفاده از نیروهای انسانی موثر است که سبب ترقی و پیشرفت شرکت شده و این متاثر از مدیریت توانمندی است که خود از روی شایسته‌سالاری و نگاه ویژه ای که به نیروی انسانی متخصص و شایسته دارد اقدام به تغییر و تحولات در حوزه مدیریت می‌نماید و شرکت روز به روز به سمت ترقی و توسعه گام بر می‌دارد.

اقدامی که مایه خشنودی کارکنان و حتی منتقدان و عامه مردم شده است. امید است با این روند روبه رشدی که در شرکت در حال انجام است با یکدلی و یکرنگی به اهداف مدنظر دست یافته و شرکت در کمترین زمان ممکن پله های ترقی را یکی پس از دیگری فتح و نام آن در بالاترین رده از حوزه اقتصادی و صادرات محوری قرار گرفته و شاهد گام ها و پیشرفت‌های جدیدی در سطح بین المللی در شرکت ملی پارس باشیم. رضا امیرپور/روزنامه نگار