19:21:33 - شنبه 8 سپتامبر 2018
اتاق فرمان تخریب کنسولگری ایران کجاست
چه کسانی ایران ستیزی در عراق را نمایندگی می کنند/ جز عربستان، امارات و اسرائیل، اغلب دولتها از غائله بصره برائت جستند/ جنگ قدرت سیاستمداران شیعه به مخالفان «عراق نوین» را جان تازه بخشیده/ حکومتهای غیردموکراتیک منطقه ۱۵ سال بعد از سقوط صدام در اندیشه براندازی جمهوری نوپای عراق با ائتلاف دو جریان شونیسم بعثی و سکتاریسم یا فرقه گرایی سلفی هستند

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ارس رسا ؛ ماجرای حمله به مرکز دیپلماتیک ایران در بصره چنان که انتظار می رفت بازتابی گسترده در محافل داخلی و بین المللی پیدا کرد. تعابیری که در رسانه ها برای این حادثه بکار برده شد به روشنی ابعاد مخرب آن را نشان می دهد تعابیری نظیر؛ فاجعه، فتنه، غائله و امثال آن.

جز انگشت شماری از دولت های متخاصم منطقه مثل عربستان و اسرائیل، همه کشورها و محافل بین المللی زبان به محکومیت این حادثه گشودند حتی امریکای ترامپ که علیه ایران شمشیر را از رو بسته است نتوانست مقابل این غائله سکوت اختیار کند.

تعرض و تخریب کنسولگری و مراکز دیپلماتیک در عرف بین المللی از حوادثی است که غالباً شدیدترین واکنش ها را در پی دارد به این دلیل که این مراکز حریم یک کشور و ملت به حساب می آید و آثار حقوقی آن در حد تعرض به حریم امنیت ملی یک کشور است.

طی چند روزی که جنوب عراق بویژه شهر مهم بصره در تب و التهاب اعتراض های خیابانی می سوخت، برخی از گروهها به صورت مشکوک و مبهم شعارهای پراکنده علیه ایران سر می دادند و یا سعی داشتند که اعتراض به عملکرد دولت حیدر العبادی را که نماینده جریان شیعه در قدرت است به سمت اعتراض به ایران سوق دهند اما کسی باور نمی کرد که این جریان ها که اغلب پشت صحنه تظاهرات بودند وارد گود درگیریها شده و یکباره از خرمن خشم عمومی آتشی برای تخریب مراکز دیپلماتیک ایران برگیرند.

به هر حال حمله به کنسولگری ایران در بصره در اوضاع آشفته عراق یک شوک سیاسی نگران کننده در روابط دو کشور بود. دو کشوری که از سقوط صدام تاکنون به عنوان دو شریک و متحد در منطقه ظاهر شده اند. تاکنون هیچ ناظری حاضر نشده واقعه تلخ و ناگوار حمله به مقر دیپلماتیک ایران در بصره را امری تصادفی بخواند زیرا چندین نشانه نشانه بر سازمان یافته بودن حادثه دلالت دارد بر همین اساس دیپلمات های ایران نیز در اظهارات خویش بر یافتن عوامل و طراحان این حادثه تاکید دارند.

نکته مهم ظرف و شرایط زمانی است که این حادثه به وقوع پیوست بسیاری از ناظران گفتند که این حمله درست همزمان با اجلاس مهم و تعیین کننده سران سه کشور موثر در جنگ سوریه (ایران، ترکیه و روسیه) رخ داد و کسانی فرمان این حمله را صادر کردند که از توافق سه قدرت بزرگ در باره آینده سوریه و بلکه آینده خاورمیانه عربی نگران هستند.

دنباله های جریان ایدئولوژیک ایران ستیز در عراق

اما واقعیت این است که ریشه های اصلی این حادثه را باید در تفکر جریانی جست و جو کرد که به عنوان رسوبات اندیشه سی ساله دوران حکومت بعث همواره برای واگرایی میان دو همسایه تلاش می کند. بنابراین هدف اول و اصلی آنها قبل از بر هم زدن نقشه همکاری ایران و کشورهای دیگر در جنگ سوریه، برهم زدن نقشه دوستی بلند مدت تهران و بغداد است

  این حادثه زمانی به وقوع پیوست که تهران و بغداد برای برداشتن گام های جدید در صحنه اقتصادی و سیاسی منطقه و نیز روابط دو جانبه آماده می شدند. دولتهای ایران و عراق خرسند از یک پیروزی تاریخی بر دشمن مشترکی بنام تکفیری ها و داعش در پی ایجاد ترتیبات امنیتی جدید در منطقه بودند در کنار این همکاری امنیتی آنها سطح مراودات اقتصادی خویش را به نقطه ای بی سابقه بالا ۱۰ میلیارد دلار رسانده و دهها پروژه مهم را طراحی و تعریف کرده اند.

از این منظر اگر به چرخه روابط دو کشور نگاه کنیم نزدیکی ایرانی ها و عراقی ها از روز سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ تاکنون مقاومت یک جریان ایدئولوژیک جان سخت روبرو بوده است. این جبهه مخالف که درونمایه آن را اندیشه های فرقه ای و تعصبات ناسیونالیستی و عربی شکل می دهد از پشتوانه حمایت برخی دولتهای عربی منطقه برخوردار است. در ۱۵ سال پس از سقوط صدام این جریان  همه روش ها و ابزارها را برای برهم زدن روابط تهران و بغداد بکار بسته است. در همه این سالها  در یک سوی این جبهه بازماندگان جریان بزرگ بعثی و افسران کهنه کار صدام حضور داشته اند  و در سوی دیگر آن جریان تکفیری متصل به برخی دولت های عربی منطقه. ماجرای سه سال حاکمیت و تاخت و تاز داعش بر نیمی از سرزمین عراق نتیجه ائتلاف این دو جریان بود

البته در ایام انتخابات و صحنه های سیاسی ضلع سومی نیز این جریان را همراهی می کند و آن گروههای خرده پای لیبرال و سکولار است که از سوی برخی دولت های اروپایی و امریکا حمایت می شوند.

شکاف های درون حاکمیتی جریان شیعه

اما همه علتها و عوامل غائله تلخ اخیر حمله به مرکز دیپلماتیک ایران در نقش نوبعثی ها و تکفیریها خلاصه نمی شود بلکه در هرم حاکمیت سیاسی عراق نیز پاره ای نابسامانی و شکاف بروز کرده است که نقش غیرقابل انکار در حوادث اخیر دارد

در دو سال اخیر پدیده خطرناک رقابت و جنگ قدرت رخی  رجال شیعه باعث احیای دوباره جریان مخالف « عراق جدید» شده است. ائتلاف یکپارچه ای که رجال شیعه و کرد در فردای سقوط صدام تشکیل دادند مدتها است به دلیل آفت سهم خواهی و خودرأیی رنگ باخته است. آنها حتی به تفکر حذفی روی آورده اند.در جریان انتخابات اخیر نشانه های نگران کننده این تفکر نمایان شد.  به گونه ای که برخی از گروهها و ائتلاف های شیعه از مقتدی صدر تا حیدر العبادی برای حذف حریفان همکیش خود دست اتحاد به سکولارها، ملی گراها و یا چپگرایان دادند

پیامد این چند پارگی در ساختار حزبی شیعیان صرفاً زیر سوال رفتن مشروعیت دولت مستقر آنها بغداد نبود بلکه پیامد خطرناک اش آنجا نمایان شد که صحنه سیاست عراق با یک رکود سیاسی و افول انگیزه مشارکت سیاسی مردم روبرو شد. انتخابات ضعیف اردیبهشت ماه عراق تحت تاثیر مستقیم این کشمکش ها بود که باعث شد پارلمانی شکل بگیرد که برخلاف همه پارلمانهای ۱۵ سال اخیر  بخش عمده ای از جامعه متکثر عراق در آن نماینده ندارد.

 نکته شایان تأمل بسیار است که هفته گذشته همزمان با تشکیل پارلمان جدید آتش شورش های خیابانی شعله ورتر شد. پیام چنین حادثه ای این بود که بسیاری از شهروندان عراقی برای حل مشکلات معیشتی خویش از مجلس، دولت و کل حاکمیت ناراضی و بلکه تا حد زیادی ناامید هستند

تلاش برای تغییر موازنه قدرت از طریق ائتلاف نوبعثیسم و سکتاریسم سلفی

واقعیت تلخ امروز عراق این است که کارآمدی و مشروعیت دولت امروز زیر سوال است. نباید از نظر دور داشت که موج تظاهراتی که امروز به سوی شورش و حملات ویرانگر راه کشیده است،  ابتدا از یک اعتراض عادی به ضعف دولت در حل مشکل آب و برق شروع شد. اما به تدریج باعث شد دیگر بحران های نهفته و پنهان در صحنه سیاسی کشور نیز سرباز کند

به صورت طبیعی این زنجیره بحران کارآمدی یا مشروعیت و مشارکت مهم ترین بستر برای مداخله و اعمال نفوذ قدرتهای خارجی است بویژه قدرتهای منطقه ای که ۱۵ سال است در پی فرصتی برای براندازی جمهوری نوپای عراق به سر می برند. نزد این قدرتها  جریان های شبه نظامی و فرقه ای عراق قویترین گزینه برای چالش با ساختارهای دموکراتیک شکننده عراق است. برای بازیگران منطقه ای در مجمع الجزایر نظام های سلطنتی وجود یک عراق دموکراتیک و مستقل را خطری تاریخی و هویتی است و تنها راه خلاص شدن از این تهدید ایجاد هرج و مرج و جنگ داخلی است. این در حالی است که برای گروه دیگری از همسایگان عراق بویژه ایران و ترکیه  ناامنی عراق بزرگترین تهدید است تهدیدی که به طور مستقیم امنیت ملی و زندگی سیاسی و اقتصادی آنها را دچار تلاطم می کند. حکومتهای غیردموکراتیک منطقه ۱۵ سال بعد از سقوط صدام در اندیشه براندازی جمهوری نوپای عراق با ائتلاف دو جریان شونیسم بعثی و سکتاریسم یا فرقه گرایی سلفی هستند.

محمد نوری

تازه های خبر
آمار وبسایت
  • بازدید امروز: 3719
  • بازدید دیروز: 7132
  • کل بازدیدها: 4803334
وب لوکس موسسه خیریه آرزو وب لوکس وب لوکس وب لوکس وب لوکس
چندرسانه اي